آخرین قیمت دستگاه‌های تصفیه هوا/ برای مبارزه با آلودگی هوا باید هزینه کرد!

خرید یک دستگاه تهویه و تصفیه‌کننده هوا این روزها برای خانواده‌های تهرانی هزینه‌ای بین ۱۰ تا ۹۲ میلیون تومان دارد.

طی روزهای اخیر شاخص آلودگی در تهران در بازه ۱۶۵ تا ۱۷۵ قرار داشت؛ وضعیتی که برای همه گروه‌های سنی و سلامتی «خطرناک» تلقی می‌شود. خیابان‌ها در مه دود فرو رفته‌اند و نفس کشیدن سخت‌تر از همیشه است. همین موضوع باعث شده بسیاری به فکر هزینه‌های لازم برای مقابله با هوای آلوده بیفتند. آیا دستگاه تصفیه‌هوا برای خانه کارآمد است؟ چه مدل‌هایی برای وضعیت فعلی تهران مناسب‌ترند؟ و اصلاً این همه هزینه تا چه اندازه کیفیت هوای داخل خانه را بهتر می‌کند؟

کارایی واقعی دستگاه‌های تصفیه در آلودگی تهران

هوای آلوده پایتخت ترکیبی از ذرات ریز معلق، دود ناشی از سوخت خودروها و گازهای نیتروژنی است. خطرناک‌ترین جزء این ترکیب، ذرات بسیار ریز PM2.5 هستند که در هر دم و بازدم می‌توانند وارد ریه و حتی خون شوند.

دستگاه‌هایی که فیلتر HEPA با استاندارد H13 دارند، مخصوص حذف همین ذرات طراحی شده‌اند. این فیلترها قادرند میزان PM2.5 فضای بسته را بین ۵۰ تا ۸۰ درصد کاهش دهند. به‌طور مثال، اگر شاخص آلودگی بیرونی حدود ۱۷۰ باشد، یک دستگاه مناسب می‌تواند هوای خانه را تا محدوده ۴۰ تا ۶۰ برساند که برای کودکان، سالمندان و افراد دارای مشکلات تنفسی تفاوتی حیاتی ایجاد می‌کند.

البته این دستگاه‌ها همه آلودگی‌های گازی مثل بخارات بنزین یا NO₂ را از بین نمی‌برند و در صورت وجود شکاف در پنجره‌ها یا قرارگیری دستگاه در گوشه‌های نامناسب، اثربخشی آن‌ها کاهش می‌یابد. با این حال، اگر دستگاه همیشه روشن باشد و محیط بسته بماند، تنفس محسوس‌تر سبک می‌شود.

نکات مهم در انتخاب دستگاه تصفیه برای تهران

مهم‌ترین معیار، داشتن فیلتر HEPA H13 یا بالاتر است که تا حدود ۹۹.۹۵٪ ذرات ریز را جذب می‌کند.
پس از آن، وجود فیلتر کربن فعال برای از بین بردن بوها و بخارات شیمیایی اهمیت دارد.

شاخص مهم دیگر دبی تصفیه (CADR) است که نشان می‌دهد دستگاه چه مقدار هوا را در یک ساعت پاک‌سازی می‌کند. برای خانه‌های ۶۰ تا ۸۰ متر، باید دستگاهی با CADR حداقل ۳۰۰ تا ۴۵۰ انتخاب شود؛ مدل‌های ضعیف‌تر توان مقابله با هوای تهران را ندارند.

قیمت دستگاه‌های تصفیه هوا – زمستان ۱۴۰۴

• برای اتاق‌های کوچک زیر ۳۰ متر، مدل‌های مقرون‌به‌صرفه‌ای مانند شیائومی 4Compact یا برخی مدل‌های آلماپرایم با قیمت ۱۰ تا ۱۷ میلیون تومان موجودند.
• برای خانه‌های میان‌رده، شیائومی Air Purifier 4 Lite با قیمت حدود ۱۹ میلیون انتخاب پرطرفداری است، هرچند برای روزهای با آلودگی شدید باید دائم روشن بماند.
• برای متراژهای بزرگ‌تر، نسخه قوی‌تر یعنی Xiaomi 4 Pro با قیمت نزدیک به ۳۶ میلیون تومان عرضه می‌شود.
• برندهای ایرانی مانند گرین (۲۴ تا ۳۵ میلیون) و ایستکول (حدود ۲۰ میلیون) نیز در رده میانی دیده می‌شوند و در زمینه توان تصفیه عملکرد قابل قبولی دارند.
• دستگاه‌های رده‌بالا که مناسب فضاهای بالای ۱۰۰ متر هستند، به محدوده لوکس قیمت‌گذاری می‌رسند:
  • نئوتک با سیستم فیلتر چندلایه: حدود ۹۲ میلیون
  • مدل‌های فیلیپس: بین ۶۸ تا ۷۰ میلیون تومان

هزینه نگهداری و فیلترها

بخش عمده هزینه پنهان این دستگاه‌ها، تعویض فیلترهاست. در شرایط آلودگی سنگین تهران، فیلترها به‌جای یک سال، هر ۶–۸ ماه باید عوض شوند.
قیمت برخی فیلترها نیز چندان پایین نیست:

• فیلتر شیائومی ۴ Pro حدود ۸.۵ میلیون تومان
• فیلتر الیت نزدیک به ۱۱.۷ میلیون
• فیلتر نئوتک حدود ۵ میلیون

فیلترهای ارزان‌تر (مثلاً مدل‌های لایت یا کامپکت شیائومی) بین ۳ تا ۶ میلیون قیمت دارند.
در مجموع، خانوارهای تهرانی باید سالانه ۵ تا ۱۰ میلیون تومان برای نگهداری دستگاه کنار بگذارند.
کارشناسان تأکید می‌کنند هنگام خرید حتماً به موجودی و قیمت فیلترهای یدکی توجه شود؛ چون برخی برندهای تازه‌وارد مانند آلماپرایم یا بویمن فیلترهای خاص دارند که تنها از فروشنده اصلی قابل تهیه است.

دستگاه‌هایی که برای آلودگی تهران بی‌فایده‌اند

برخی مدل‌ها در شرایط واقعی تهران عملاً اثربخش نیستند، از جمله:

1. دستگاه‌هایی بدون فیلتر HEPA استاندارد که فقط هوا را از میان یک توری ساده عبور می‌دهند و توان حذف ذرات ریز را ندارند.
2. محصولات ارزان و بی‌نام‌ونشان که اطلاعات دقیق درباره قدرت تصفیه ارائه نمی‌دهند و بیشتر برای محیط‌های اداری یا استفاده تزیینی ساخته شده‌اند.
3. مدل‌های قدیمی یا ورژن‌هایی با فیلترهای ضعیف‌تر از H13 که در شاخص آلودگی بالای ۱۵۰ عملاً کار قابل‌توجهی انجام نمی‌دهند.